Khắc phục sự cố và bảo trì động cơ điện phòng nổ hiệu quả cao

Động cơ điện phòng nổ còn gọi là Motor chống cháy nổ hay động cơ phòng nổ. Chuyên dụng trong các môi trường dễ cháy nổ như: hầm mỏ, sản xuất xăng dầu, khai thác khoáng sản, luyện kim. Sau đây là cách bảo trì và khắc phục sự cố thường xảy ra ở động cơ phòng nổ.

Động cơ điện phòng nổ

Động cơ điện phòng nổ được dùng trong các môi trường có khí cháy như : lọc hóa dầu, khai thác than, khí đốt và trong các ngành sản suất khác có phát khí cháy. Động cơ phòng nổ được chế tạo đặc biệt để ngăn ngừa xảy ra cháy nổ trong quá trình hoạt động.

Động cơ điện cháy nổ được thiết kế ưu tiên về chất liệu, lắp ráp, công nghệ gia công… các chỉ tiêu về thông số kỹ thuật phải đạt tiêu chuẩn của động cơ phòng nổ.

Cơ cấu động cơ phòng nổ của motor điện phòng nổ bao gồm nắp, vỏ, cụm gối đỡ ổ bi, hộp cực. Những chi tiết này được chế tạo chắc chắn không để lọt khí từ 2 phía ngoài và trong động cơ nhiệt độ động cơ được khống chế tránh làm hỗn hợp cháy tự bắt lửa.

Động cơ điện phòng nổ được kiểm tra kỹ trong quá trình hoạt động sản xuất cũng như khi xuất xưởng. Một số khâu chủ yếu được thử mẫu tại phòng thí nghiệm quốc gia. Riêng phòng nổ được thử chống cháy nổ (Các mẫu thử được cung cấp hỗn hợp khí cháy và dùng tia lửa gây nổ để kiểm tra).

Động cơ không quay, có tiếng ồn bất thường, không có mùi và không khói.

Nguyên nhân

• Nguồn điện không được kết nối (ít nhất 2 pha không được kết nối);
• Cầu chì bị nổ (ít nhất 2 pha bị nổ);
• Rơle quá dòng điều chỉnh quá nhỏ;
• Đấu dây thiết bị điều khiển bị sai.

Khắc phục sự cố

• Kiểm tra công tắc nguồn, cầu chì và hộp đấu nối để tìm các điểm ngắt và sửa chữa;
• Kiểm tra loại cầu chì và thay thế cầu chì;
• Điều chỉnh giá trị cài đặt rơle sao cho phù hợp với động cơ;
• Chỉnh sửa hệ thống dây điện.

Sau khi bật nguồn, động cơ không quay và sau đó cầu chì bị nổ

Nguyên nhân

• Nguồn điện một pha bị thiếu hoặc một pha của cuộn dây cố định được kết nối;
• Dây quấn stato bị ngắn mạch giữa các pha;
• Dây quấn stato được nối đất;
• Dây quấn stato được đấu dây không chính xác;
• Tiết diện của cầu chì quá nhỏ;

Khắc phục sự cố

• Kiểm tra xem một pha của công tắc dao không đóng và một pha của mạch nguồn bị ngắt; loại bỏ lỗi kết nối ngược;
• Tìm điểm ngắn mạch để sửa chữa nó;
• Tháo tiếp đất;
• Tìm kết nối sai và sửa nó;
• Thay thế cầu chì;
• Loại bỏ điểm nối đất.

Sau khi bật nguồn, động cơ không quay và có tiếng kêu

Nguyên nhân

• Vòng bi bị kẹt.
• Điện áp nguồn quá thấp;
• Tải động cơ quá lớn hoặc rôto bị kẹt;
• Các cuộn dây stato và rôto bị hở mạch (ngắt kết nối một pha) hoặc nguồn điện mất nguồn trong một pha; lỏng lẻo và điện trở tiếp xúc lớn;

Khắc phục sự cố

• Tìm điểm đứt và sửa chữa nó;
• Kiểm tra cực tính của cuộn dây; đánh giá xem đầu cuộn dây có chính xác hay không;
• Vặn chặt các vít kết nối bị lỏng, sử dụng đồng hồ vạn năng để đánh giá xem từng mối nối có được kết nối sai hay không và sửa chữa nó;
• Giảm tải hoặc phát hiện và loại bỏ lỗi cơ học,
• Sửa chữa Ổ đỡ trục.
• Kiểm tra xem kết nối bề mặt được chỉ định có bị kết nối nhầm với Y hay không; điện áp sụt quá lớn do dây nguồn mỏng hay không, hãy sửa nó.
• Lắp ráp lại để làm cho nó linh hoạt; thay thế mỡ đủ tiêu chuẩn;

Động cơ khó khởi động 

Nguyên nhân

• Điện áp nguồn quá thấp;
• Động cơ nối mặt được kết nối sai với Y;

Khắc phục sự cố

• Đo điện áp nguồn điện và cố gắng cải thiện nó;
• Sửa lại phương pháp kết nối;
• Kiểm tra mối hàn và các điểm ngắt và sửa chữa chúng;
• Tìm ra kết nối sai và sửa nó;
• Khôi phục số vòng dây chính xác;
• Giảm tải

Dòng điện không tải của động cơ không cân bằng, lệch pha 3 pha lớn

Nguyên nhân

• Trong quá trình quấn, số vòng của cuộn dây ba pha của stato không bằng nhau;
• Đầu các cuộn dây được nối sai;
• Điện áp nguồn không cân bằng;
• Các cuộn dây có lỗi như ngắn mạch giữa các cuộn dây và kết nối ngược lại của cuộn dây.

Khắc phục sự cố

• Tua lại cuộn dây stato;
• Kiểm tra và sửa chữa;
• Đo điện áp nguồn điện và cố gắng loại bỏ sự mất cân bằng;
• Loại bỏ lỗi cuộn dây.

Khi động cơ không tải, khi quá tải, kim chỉ của ampe kế không ổn định và lắc lư

Nguyên nhân

• Thanh rôto kiểu lồng bị hàn hoặc đứt;
• Rôto kiểu dây quấn bị lỗi (hở mạch một pha) hoặc chổi than và thiết bị ngắn mạch vòng góp tiếp xúc kém.

Khắc phục sự cố

•  Tìm thanh bị hỏng để sửa chữa hoặc thay thế rôto;
• Kiểm tra mạch điện xung quanh rôto và sửa chữa.

Dòng điện không tải của động cơ cân bằng, nhưng có giá trị lớn

Nguyên nhân

• Trong quá trình sửa chữa, số vòng của cuộn dây stato bị giảm quá nhiều;
• Điện áp nguồn quá cao;
• Kết nối Y với động cơ bị kết nối sai thành Δ; Quá lớn hoặc không đồng đều;
• Khi cuộn dây cũ được tháo ra trong quá trình đại tu, sử dụng phương pháp tháo dỡ nóng không đúng cách làm cho lõi sắt bị cháy.

Khắc phục sự cố

• Tua lại cuộn dây stato để khôi phục số vòng chính xác;
• Cố gắng khôi phục điện áp dòng điện định mức;
• Thay đổi kết nối thành Y;
• Lắp ráp lại;
• Thay thế rôto hoặc điều chỉnh khe hở không khí;

Khi động cơ đang chạy và có âm thanh bất thường

Nguyên nhân

• Rôto bị cọ xát với giấy cách điện của stato hoặc nêm khe;
• Ổ trục bị mòn hoặc có vật lạ trong dầu;
• Lõi sắt của stato và rôto bị lỏng;
• Ổ trục thiếu dầu; Chà xát pha;
• Nguồn điện điện áp nguồn quá cao hoặc không cân bằng;
• Cuộn dây stato bị kết nối sai hoặc ngắn mạch.

Khắc phục sự cố

• Cắt bỏ lớp cách điện và cắt nêm khe;
• Thay ổ trục hoặc làm sạch ổ trục;

Động cơ rung rất nhiều trong quá trình hoạt động

Nguyên nhân

• Khe hở ổ trục quá lớn do mòn;
• Khe hở không khí không đều;
• Rôto không cân bằng;
• Trục bị cong; Độ bền nền không đủ;
• Vít neo động cơ bị lỏng;
• Rôto lồng sóc bị hở và hàn; bị quấn rôto bị hở mạch; cộng với sự cố cuộn dây stato.

Khắc phục sự cố

• Sửa chữa ổ trục và thay thế nó nếu cần;
• Điều chỉnh khe hở không khí để làm cho nó đồng đều;
• Chỉnh sửa cân bằng động rôto;
• Căn chỉnh trục; Chỉnh lại hình dạng của nó;
• Gia cố;
• Vặn chặt các vít neo;
• Sửa chữa cuộn dây rôto; sửa chữa stato quanh co.

Mang quá nhiệt

Nguyên nhân

• Quá nhiều hoặc quá ít dầu mỡ;
• Chất lượng dầu không tốt và chứa nhiều tạp chất;
• Ổ trục không khớp với nhật ký hoặc nắp cuối (quá lỏng hoặc quá chặt);
• Lỗ bên trong của ổ trục bị lệch tâm và cọ xát chống lại trục;
• Nắp đầu động cơ Hoặc nắp ổ trục không được lắp đặt bằng phẳng;
• Mối ghép giữa động cơ và tải không được điều chỉnh hoặc dây đai quá chặt;
• Khe hở ổ trục lớn quá hoặc nhỏ quá;
• Trục động cơ bị cong.

Khắc phục sự cố

• Bôi mỡ theo quy định (1/3-2/3 thể tích);
• Thay dầu sạch;
• Nếu lỏng quá có thể sửa lại bằng keo dính, nếu chặt quá thì nên bật lại, còn bên trong lỗ của nhật ký hoặc nắp cuối phải được mài để làm cho
• Sửa nắp ổ trục để loại bỏ điểm cọ xát;
• Lắp ráp lại;
• Hiệu chỉnh, điều chỉnh độ căng đai;
• Thay ổ trục mới;
• Thay thế rôto hoặc sửa trục động cơ

Động cơ quá nóng hoặc thậm chí phát ra khói

Nguyên nhân

•  Điện áp nguồn cao làm lõi sắt nóng lên;
• Điện áp nguồn quá thấp, động cơ đang chạy với tải định mức và dòng điện quá cao sẽ làm dây quấn nóng lên; Lõi sắt rôto bị cọ xát;
• Động cơ quá tải hoặc khởi động thường xuyên;
• Rôto lồng bị hỏng;
• Động cơ bị lệch pha và hoạt động hai pha được thực hiện; Hoặc đường thông gió bị tắc;
• Động cơ hỏng quạt, thông gió kém; hỏng cuộn dây stato (ngắn mạch giữa các pha và lượt; lỗi kết nối bên trong của cuộn dây stato).

Khắc phục sự cố

• Giảm điện áp nguồn (chẳng hạn như điều chỉnh vòi của máy biến áp cung cấp điện), nếu nguyên nhân là do kết nối sai động cơ Y và Δ, nên sửa phương pháp kết nối;
• Tăng điện áp nguồn hoặc thay đổi công suất dày dây cung cấp;
• Sửa chữa lõi sắt và loại bỏ lỗi; (điều chỉnh khe hở không khí hoặc khoảng lùi, rôto ô tô);
• Giảm tải; điều khiển khởi động theo số lần quy định;
• Kiểm tra và loại bỏ lỗi cuộn dây rôto;
• Khôi phục ba pha vận hành;
• Vệ sinh động cơ, cải thiện nhiệt độ môi trường và áp dụng các biện pháp làm mát;
• Kiểm tra và sửa chữa quạt, và thay thế nó nếu cần, đại tu cuộn dây stato để loại bỏ lỗi.