Nguyên nhân làm cho motor điện không chạy

Motor điện không chạy Khi động cơ điện gặp sự cố, các biểu hiện bất thường có thể được quan sát từ bên ngoài. Tuy nhiên, các biểu hiện này thường rất đa dạng và không thể dự đoán theo quy luật cố định. Một vấn đề giống nhau có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một bộ phận hỏng có thể thể hiện ra bên ngoài ở nhiều cách khác nhau. Đối với tình huống khi động cơ không quay sau khi được kết nối điện, và không có dấu hiệu của momen quay, cần phải phân biệt các trường hợp sau đây.

Khái niệm motor (động cơ) điện

• Motor điện chuyển đổi năng lượng điện thành năng lượng cơ học. Hầu hết các loại motor điện hoạt động dựa trên hiệu ứng từ. Một số ít động cơ áp điện hoạt động theo hiệu ứng áp điện, thường là những động cơ nhỏ hoặc siêu nhỏ.

Những trường hợp phổ biến khiến motor không quay (chạy)

Motor điện không chạy, không nghe tiếng kêu điện từ, bầu không thấy rung

• Khi đang hoạt động, động cơ thường tạo ra tiếng kêu điện từ âm thấp. Nguyên nhân là do thể tích của lõi thép trong động cơ co giãn và gây ra tiếng kêu trong một chu kỳ. Đối với các động cơ chất lượng cao, khi hoạt động không tải, tiếng kêu có thể khó nghe, nhưng vẫn có thể cảm nhận được sự rung bầu khi sờ tay vào.
• Trong trường hợp động cơ không quay và không có tiếng kêu hay rung bầu, điều này cho thấy không có cuộn dây nào hoạt động. Thường xảy ra với động cơ một pha, với sự cố chủ yếu là bộ chuyển mạch bị hỏng. Trong tình huống này, mạch điện của động cơ bị hở, làm cho dòng điện không thể chạy qua. Việc sử dụng ôm kế để kiểm tra mạch giữa hai đầu phích cắm điện có thể phát hiện lỗi này.
• Đối với động cơ ba pha, tình huống này xảy ra ít hơn vì hiếm khi cả ba pha đều bị mất mạch. Khi tất cả ba cuộn pha đều bị đứt từ bên trong, biểu hiện tương tự cũng sẽ xuất hiện.

Motor điện không chạy, có tiếng kêu điện từ hoặc bầu có rung nhưng mồi theo chiều nào thì quay lờ dờ theo chiều đó

• Tiếng kêu điện thường cho thấy dòng điện đã trôi qua động cơ, tuy nhiên, nếu không khởi động tự động, điều này cho thấy chỉ có từ trường đập vào mạch, dẫn đến quay theo sự tác động từ bên ngoài. Trong trường hợp động cơ một pha không có momen quay, nguyên nhân có thể là cuộn dây khởi động bị đứt hoặc tụ điện hỏng.
• Đối với động cơ ba pha mất momen quay, nguyên nhân có thể là một hoặc hai trong ba dây chảy ở cầu dao bị đứt, hoặc một trong ba cuộn dây stato bị đứt khi đấu kiểu Y, hoặc hai trong ba cuộn dây pha stato bị đứt khi đấu kiểu Δ. Sử dụng ampe kế kìm để cặp vào dây ba pha của động cơ có thể xác định pha đứt.
• Nếu không có ampe kế kìm, có thể sử dụng ôm kế để kiểm tra mạch hoặc sử dụng vôn kế để đo điện áp. Nếu việc đo điện áp từng cặp trụ ngoài bản cực cho ra ba giá trị đo bằng nhau, điều này cho thấy không có dây nào bị đứt. Ngược lại, nếu khác nhau, có dây bị đứt.
• Ngoài ra, các động cơ một pha và ba pha mất momen quay cũng có thể do hỏng cổ góp, biến trở hoặc đứt cuộn dây trong roto pha.

Motor điện không chạy, có tiếng kêu điện từ lớn, roto bị hút lệch về một phía và bó cứng, có sự nóng cục bộ, nhiệt độ tăng rất nhanh.

• Các bối dây hoặc bối dây trong một cuộn dây của motor điện thường được sắp xếp đối xứng qua trục, giúp lực từ hoạt động trên roto thăng bằng trong mọi hướng.
• Khi một trong các bối dây của cuộn dây bị ngắn mạch, sẽ tạo ra một lực từ kéo roto lệch về phía một bên, tạo ra hiện tượng sát cốt giả tạo.
• Khi đó, nếu cố quay roto bằng tay, ta sẽ cảm nhận roto bị khó khăn, nhưng khi ngừng cấp điện, roto sẽ quay lại một cách nhẹ nhàng. Lực từ luôn hút roto lệch về phía bối dây còn nguyên vẹn, ở phía đối diện qua trục là bối dây bị ngắn mạch.